Ten tekst został oparty na informacjach zebranych przez badaczy Forensic Architecture i fragmentach ich raportu, opublikowanego we współpracy z Amnesty International

1 sierpnia 2014 roku Izrael i Hamas osiągnęły porozumienie w sprawie 72-godzinnego humanitarnego zawieszenia broni. Umowa miała wejść w życie o godzinie 8 rano tego samego dnia. Minęły trzy tygodnie od rozpoczęcia izraelskiej ofensywy na Gazę. W związku z zapowiedzianym przerwaniem walk tysiące Palestyńczyków, którzy szukali bezpieczeństwa w szkołach, szpitalach czy domach krewnych, przygotowywało się na powrót do swoich domów.

Na krótko przed porą rozpoczęcia rozejmu, oddział wojsk izraelskich okrążył teren na południowy wschód od Rafah, gdzie, jak przypuszczali, znajdował się tunel. Zgodnie z zeznaniami żołnierza, który rozmawiał z izraelską organizacją Breaking the Silence, atak miał na celu „zniszczenie całej wciąż istniejącej tam infrastruktury tuneli. Jeśli się nad tym zastanowić, w rzeczywistości oznacza to zrównanie z ziemią każdego domu i wszystkich zabudowań rolniczych w okolicy”. Na skutek wymiany ognia śmierć poniosło dwóch żołnierzy izraelskich i jeden palestyński. Bojownicy Hamasu schwytali izraelskiego oficera, porucznika Hadara Goldina, którego zabrali do wnętrza tunelu. Nie jest jasne, czy starcie miało miejsce przed czy po godzinie 8 rano. To co nastąpiło później, jest jednym z najbardziej krwawych epizodów tej wojny. W wyniku trwającego cztery dni ostrzału prowadzonego przez siły izraelskie, zginęły dziesiątki cywilów (według różnych szacunków, śmierć poniosło od 135 do ponad 200 osób), wiele osób zostało rannych, a setki domów mieszkalnych i zabudowań gospodarczych zostało zupełnie zniszczonych bądź uszkodzonych. Największe zniszczenia wyrządził ostrzał już pierwszego dnia.

Więcej szczegółowych informacji na temat Czarnego Piątku w Rafah, zawiera raport organizacji Breaking the Silence oparty na świadectwach żołnierzy. Jak zeznał jeden z izraelskich wojskowych, tego ranka wystrzelono około tysiąca pocisków [BtS, świadectwo nr 60, str. 145]. Z informacji podanych przez innego żołnierza wynika, że izraelski oddział ostrzeliwał tereny zamieszkiwane przez ludność cywilną przez trzy godziny, wykorzystując cały dostępny arsenał[BtS, świadectwo nr 90, str. 202-203].

Dyrektywa Hannibala

Dyrektywa Hannibala to tajny izraelski protokół stworzony na wypadek pojmania żołnierza izraelskiego przez siły zbrojne podmiotów nie-państwowych.

Dyrektywa została przyjęta przez izraelską armię krótko po tym jak Hezbollah, posiadająca zbrojne ramię libańska partia polityczna, schwytała dwóch izraelskich żołnierzy w południowym Libanie w czerwcu 1986 roku. Istnienie Dyrektywy zostało ujawnione w 2003 roku i od tego czasu część jej kluczowych zapisów komentowana była w izraelskich mediach.

W przypadku schwytania izraelskich żołnierzy, Dyrektywa pozwala izraelskiem oficerom na ostrzał artyleryjski lub bombardowanie z powietrza całego obszaru, na którym doszło do pojmania, bez dodatkowej autoryzacji wyższego dowództwa wymaganej w innych okolicznościach. Według medialnych doniesień treść protokołu głosi, że „porwanie musi zostać udaremnione przy użyciu wszelkich możliwych środków, nawet jeśli zagrozi to zdrowiu lub życiu jeńca.” Dyrektywa nie odnosi się do zwiększonego ryzyka, na jakie w wyniku takich działań narażona jest ludność cywilna.

Poza oficjalnymi sformułowaniami zawartymi w protokole, w izraelskiej armii funkcjonuje jego nieformalna interpretacja, według której lepiej żeby żołnierz zginął, niż został schwytany żywcem. Taka interpretacja Dyrektywy oznacza, że ważniejsze od życia żołnierza jest uniknięcie konsekwencji jego pojmania. Na nagraniu z 1988 roku izraelski dowódca tak instruuje swoich podwładnych: „w naszym słowniku nie istnieje już termin pojmanie w odniesieniu do żołnierza Sił Obronnych Izraela; musimy zatrzymać uprowadzenie za wszelką cenę, nawet jeżeli miałoby to oznaczać zabicie naszego człowieka. Wolimy by nasz żołnierz padł ofiarą ataku, niż trafił w ręce wroga”. W 1999 roku naczelny dowódca izraelskiej armii Shaul Mofaz tłumaczył – „Z głębokim smutkiem muszę stwierdzić, że w pewnym sensie pojmanie żołnierza, w przeciwieństwie do jego śmierci, miałoby konsekwencje wagi państwowej”.

28 czerwca 2016 roku lokalne i zagraniczne media poinformowały, że Gadi Eisenkot, Szef Sztabu Generalnego izraelskiej armii, odwołał Dyrektywę Hannibala i nakazał sformułowanie zastępczych regulacji.

Więcej na temat Czarnego Piątku w filmie Amnesty International. Film w języku angielskim.

Raport Forensic Architecture o Czarnym Piątku

Raport na temat Czarnego Piątku powstał w wyniku współpracy między Forensic Architecture i Amnesty International. Jego celem jest szczegółowa rekonstrukcja zdarzeń, jakie miały miejsce w Rafah, w Strefie Gazy, od 1 do 4 sierpnia 2014 roku. Autorzy bazowali głównie na informacjach udostępnianych w mediach społecznościowych. Dowiedz się więcej o efektach ich pracy (raport w języku angielskim):
http://www.forensic-architecture.org/case/rafah-black-friday/