Wysiedlenia ludności na mocy arbitralnych decyzji są stałą częścia życia Palestyńczyków od roku 1948. Na Palestyńskich Terytoriach Okupowanych, czyli na Zachodnim Brzegu, w Jerozolimie Wschodniej i w Strefie Gazy, do dzisiaj mają miejsce wysiedlenia wewnętrzne.

Najczęstsze formy arbitralnego wysiedlenia opisuje Zasada 6 Wytycznych ONZ ws. wysiedleń wewnętrznych. Według tego dokumentu wysiedlenie jest arbitralne, a tym samym nielegalne, wówczas, gdy:

1. oparte jest na polityce apartheidu, „czystki etnicznej” lub innych praktyk mających na celu zmianę religijnych, etnicznych lub rasowych proporcji ludności w danej populacji bądź przynoszących taki skutek;
2. odbywa się w sytuacji konfliktu zbrojnego, o ile nie występują względy bezpieczeństwa dotkniętej konfliktem ludności cywilnej lub nadrzędne powody natury wojskowej;
3. wpisuje się w ramy wielkoskalowych projektów budowlanych, które nie są uzasadnione przekonującymi i nadrzędnymi racjami interesu społecznego;
4. w przypadkach katastrof, chyba że należy przeprowadzić ewakuację z uwagi na bezpieczeństwo i zdrowie dotkniętych katastrofą;
5. stosowane jest w ramach kary zbiorowej¹.

Arbitralne wysiedlenia w Palestynie sterowane są przez rząd izraelski następującymi środkami:

1. poprzez zabór ziem i drogą przymusowych eksmisji;
2. unieważnieniami prawa do pobytu, w szczególności w Jerozolimie Wschodniej;
3. ograniczeniami możliwości budowy, wyburzeniami domów ze względu na brak zezwoleń lub w ramach wymierzania kar;
4. poprzez budowę i rozbudowę żydowskich osiedli;
5. przez przemoc stosowaną przez osadników
6. przez operacje i ćwiczenia wojskowe;
7. tworzeniem zamkniętych stref militarnych (stref buforowych)².

Arbitralne wysiedlenia zachodzą na okupowanym terytorium Palestyny codziennie. Ciągły transfer ludności palestyńskiej potwierdza Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Opinii Doradczej wydanej w roku 2004 (Konsekwencje Prawne Wzniesienia Muru na Palestyńskich Terytoriach Okupowanych):

Znaczną liczbę Palestyńczyków wzniesienie muru i wiążący się z tym reżym skłoniły już do opuszczenia pewnych terenów; proces ten będzie trwał w dobudowywania muru. Budowa ta w połączeniu z zakładaniem osad izraelskich […] prowadzi do zmian w proporcjach demograficznych [na Palestyńskich Terytoriach Okupowanych]³.

W roku 2013 osadników było już ponad pół miliona, pod ich kontrolą znalazło się około 43 procent ziem
Zachodniego Brzegu⁴. Niezależna Misja Informacyjna ONZ w roku 2013 potwierdziła, że „prawo ludu palestyńskiego do samostanowienia, w tym prawo do stanowienia o tym, jak to samostanowienie wdrażać, prawo do obecności demograficznej i terytorialnej [na PTO] oraz prawo do ciągłej suwerenności co do zasobów naturalnych są w sposób ewidentny przez Izrael łamane poprzez funkcjonowanie osad i ich ciągłą ekspansję⁵. Sytuacja prawna na Zachodnim Brzegu ma charakter
okupacji w stanie wojny, a dodatkowo przejawia cechy kolonializmu i apartheidu⁶.

Osiem lat oblężenia strefy Gazy oraz trzy główne eskalacje konfliktu mające miejsce w ciągu ostatnich sześciu lat spowodowały wzrost narażenia wysiedlonych Palestyńczyków na niebezpieczeństwa, zaszkodziły sposobom utrzymania się i mechanizmom przetrwania. Potęguje to fakt, że dwie trzecie populacji Gazy (1,8 miliona) stanowią uchodźcy z 1948 (tj. 1,2 miliona).

Największe wysiedlenie ludności od roku 1967 miało miejsce podczas ofensywy militarnej w 2014; wówczas uchodźcami wewnętrznymi (internally displaced persons, IDP) zostało niemal 500 000 Palestyńczyków – to około 30 procent ludności Gazy⁷. Ta niedawna fala wysiedleń wpisuje się w całość akcji towarzyszących dotychczasowym starciom i wojskowemu wprowadzaniu siłami okupanta „strefy buforowej”: obszaru no-go wzdłuż granicy z Izraelem.

W Strefie nie sposób zapewnić ludności możliwości bezpiecznej ucieczki, bo podczas starć nie ma miejsc bezpiecznych. Armia izraelska podczas „Operacji Obronny Brzeg” zlekceważyła fundamentalne zasady konieczności, proporcjonalności i ostrożności, powodując śmierć ponad 2 200 Palestyńczyków i Palestynek, z których większość stanowili cywile i uchodźcy; kolejne 11 000 zostało rannych. Celem bezpośrednim była również infrastruktura ONZ, w tym sześć szkół UNRWA służących wysiedlonych cywilom za schronienie⁸.

Palestyńczycy nie mają w czasie starć możliwości ewakuacji: przejścia graniczne i linia graniczna są na stałe zamknięte. Cywile palestyńscy znajdują się dosłownie w pułapce, w sytuacji bez wyjścia czy też w sytuacji uwięzienia, odmawia się im dostępu do obszarów bezpiecznych, przez co pozostają uwięzieni na terenie objętym działaniami wojennymi, co stanowi naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego.

W wojnie z 2014 roku wskutek zniszczeń domów o niespotykanej dotąd skali (w 18 000 domostw nie dało się dłużej mieszkać) ucierpiało co najmniej 100 000 osób⁹. Do kwietnia 2016 odbudowano lub
naprawiono jedynie 16 procent (3 000 domostw)¹⁰. Wielu wysiedlonych Palestyńczyków nie może odbudować domów ani dokonać napraw, bo do Gazy sprowadzono dotąd mniej niż 1 procent ilości potrzebnych materiałów budowlanych¹¹. Dane z kwietnia 2016 mówią o 90 000 Palestyńczyków i Palestynek wciąż pozbawionych domów i wielokrotnie się przenoszących w ciągu poprzednich dwóch lat¹². Osoby te żyją w trudnych warunkach w wynajętych mieszkaniach, namiotach i zbudowanych naprędce zabudowaniach, zaś około ćwierć z nich (23 procent) wciąż mieszka na gruzach swoich dawnych domów¹³.

Ludność Palestyńska winna być w większym stopniu chroniona od wypędzeń arbitralnych ustaleniami międzynarodowymi: prawo to uznano w Wytycznych ONZ ws. wysiedleń wewnętrznych, które stypulują, że uchodźcom wewnętrznym należy się ustalenie rozwiązania trwałego, w tym prawo do powrotu do domu.¹⁴.

Uchodźcy palestyńscy mają również prawo powrotu do pierwotnych miejsc zamieszkania i powinni korzystać z przysługującej im ochrony międzynarodowej. Żaden organ ONZ nie stara się znaleźć trwałego rozwiązania w obliczu doli uchodźców palestyńskich z 1948.

Poszukiwanie rozwiązania dla kwestii uchodźców palestyńskich przestało w istocie należeć do sfery międzynarodowego prawa dotyczącego spraw uchodźczych, stało się za to uzależnione od gry sił, negocjacji politycznych i wiecznie nieuchwytnego porozumienia pokojowego. Dokument sporządzony wspólnie przez UNRWA i Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) jasno stwierdza, że „zadanie znalezienia kompleksowego rozwiązania konfliktu izraelsko-palestyńskiego i palestyńskiego problemu uchodźczego nie stanowi jednakże części mandatu UNRWA, lecz należy do obowiązków stron konfliktu i innych aktorów politycznych”¹⁵.